I had a dream...

Ruim 5 jaar ga ik nu paardloos door het leven. Voor mij was dit een enorme verandering die heel veel tijd in beslag heeft genomen om me aan te passen aan de nieuwe situatie. Maar het is gelukt! En natuurlijk mis ik mijn paardjes en denk ik regelmatig terug aan 'die goede, oude tijd'. 

Eerder deze week gebeurde er echter iets bijzonders. Maandagnacht had ik een levendige droom over Potter. Pleasure Pot o' Gold, mijn gouden champagne dekhengst die Pleasure Gaits bekend maakte in het gangenpaardenwereldje. In mijn droom waren Potter en ik bij elkaar. Het ging niet goed met hem. Hoewel ik weinig details weet over mijn droom, weet ik dat dus wel. Het was geen droom waar ik dingen zag maar juist voelde. Het was heel vredig, ik knuffelde hem. Het was duidelijk een afscheid. Verdrietig werd ik wakker en het eerste wat ik dacht was om de volgende dag contact op te nemen met de eigenaresse. Daarna ben ik toch weer in slaap gesukkeld en de dagen er na heb ik er nauwelijks bij stil gestaan.

Totdat ik vanmiddag zat te genieten van het najaarszonnetje en de droom mij weer te binnen schoot. Direct heb ik de huidige eigenaresse gecontacteerd en gevraagd hoe het met hem was. Haar reactie deed me verstijven van schrik en tegelijkertijd wist ik het al; Potter is afgelopen maandag gaan hemelen. Bizar dat ik uitgerekend die nacht over hem gedroomd heb en zo toch nog afscheid kon nemen. 

Potter, destijds kocht ik hem als 4 jarige hengst. Hij was zo groen als gras. Samen hebben we het ras gepromoot en veel demo's gereden; oa Dierenhappening, BeestigGoed, HorseFair en natuurlijk tijdens onze eigen Open Deur dagen. Potter was te zien op HippoTV met 'Ras in de Kijker' en op landelijke televisie in het programma '1000 zonnen'. Ook verscheen hij in diverse paardenmagazines over de hele wereld.

Met zijn glanzende gouden verschijning en mensgerichte karakter zette Tennessee Walking Horse Potter zijn stoeterij en trainingsstal Pleasure Gaits op de kaart. Een paard met mega veel gangaanleg en toch koos ik ervoor om hem nooit op een wedstijd uit te brengen. Daarvoor in de plaats hebben tig mensen  op deze hengst voor het eerst kennis mogen maken met de boterzachte gangen van de Tennessee Walker tijdens een workshop, clinic of Centered Riding les. In totaal heeft Potter ongeveer 25 nakomelingen op de wereld gezet, veelal raszuivere Walkers en een paar Spotted Saddle Horses. Zijn nakomelingen zijn verspreid over Europa; Nederland, Belgie, Denemarken, Duitsland en Frankrijk. 

Dit paard, een Tennessee Walking Horse, een hengst, heeft mij zoveel waardevolle lessen geleerd en dat zal ik nooit vergeten. Zo is een hengst prima te houden in weide en paddock samen met zijn merrie(s) en zelfs zijn nakomelingen. Door omstandigheden moest hij ooit mee om een demo te geven terwijl ik hem weken niet gereden had. Stel je voor; een jonge hengst zo uit de wei getrokken en op een evenement gezet tussen vreemde paarden en merries. Potter deed alsof dat dagelijkse routine was. Of tijdens de Dierenhappening in Hasselt met Kabouter Plop op de foto? Natuurlijk! Zonder hoofdstel rijden? U vraagt, wij draaien. Maar ook de hengst en zijn harem, zo leerzaam.

Je kwam bij mij als een iele, wiebelige puber. Het duurde nog een paar jaar voordat je open bloeide en een stevige vent werd maar altijd met dat hart van goud, net als je bijzondere vachtkleur. Dankjewel kanjer, voor de tijd die we samen hebben gehad maar ook voor de bijzondere ontmoeting in dromenland eerder deze week. Zonder dat ik het zelf heb beseft, ging onze connectie dieper dan verwacht. 

Samen met Potter is ook Honor gaan hemelen. Te zien onderaan de reeks, liggend met Potter in hun paddock. Ook zij word gemist!

Tot ooit!

nb. foto's staan in willekeurige volgorde

  

Good o'le days

 Afgelopen weekend was ik toeschouwer bij het TWHBEA Europees Kampioenschap in Mönchen Gladbach. Een enorme stap voor mezelf; na ruim 4 jaar paardloos door het leven te gaan heb ik verschillende 'rouw' fases doorlopen. Het is voor mij een uiterst pijnlijk proces geweest na 25 jaar zo intensief met Tennessee Walking Horses te hebben gewerkt.

In 2005 was ik zelf mede organisator van dit EK. Maanden werk aan voorbereiding, werken aan een waterdicht regelement, binnenhalen van sponsoren, het organiseren van clinics voorafgaand aan het EK en natuurlijk zorgen dat de wedstrijd zelf op rolletjes liep, al was dat tenminste voor de buitenwereld zo. 3 jaar later, in 2008, werd er nog een EK georganiseerd, dit keer door de Europese vereniging ETWHA in Kreuth. Een fantastische locatie waar ook Paso Peruano's gelijktijdig hun EK hadden. De opkomst was geweldig, ondanks de enorme afstand. Zelf was ik één van de 3 juryleden samen met 2 Canadezen. Dat viel mij enorm tegen want ik mocht tijdens het EK (en ook 's avonds) geen contact hebben met de deelnemers. Jammer want veel van deze mensen zag ik maar een paar keer per jaar. 

Terug naar zaterdag;
Het was spannend om mijn gezicht te laten zien. Destijds waren er 2 kampen ontstaan; TWHBEA en ETWHA. Hierdoor zijn ook contacten verloren gegaan ondanks het feit dat we allemaal ons hart verloren hadden aan Tennessee Walking Horses, een ras wat nog altijd onbekend en zeldzaam is in Europa. De 'oude garde' had ik al zeker 10 jaar, zo niet langer niet gesproken en niemand had mij de laatste jaren gezien. Van de destijds gezond ogende fokker, trainer en harde werker was nu nog een 'wobbler' over, lopende met een wandelstok. Ja, we worden allemaal ouder, de één iets anders dan de ander ;)

Aangenaam verrast was ik door het warme ontvangst van de oude bekenden die ik zeker 15 jaar niet gezien of gesproken had. Natuurlijk kwamen er vragen of ik gevallen was (stok) ed maar dat was helemaal ok. Na een rondje door de stallen, het zien van bekende Walkers of hun nakomelingen, heb ik samen met een kennis naar een aantal klasses gekeken om op de tribune wederom gezichten te herkennen. Dit keer oa een klant waar ik in 2004 een veulen aan had verkocht; Pleasure's Mary Belle.

Backflash
Destijds was ik fanatiek het ras aan het promoten en concludeerde ik dat er veel vraag was naar grotere, zwarte Walkers en die had ik niet. Dus vond ik een partner in Amerika die mij bijstond in het kostbare proces om Walkers naar Europa te halen. Het moesten wel drachtige merries zijn om zo er financieel uit te kunnen komen. En zo vond ik Shiloh's Sunset Gal, een 4 jarige zwarte merrie van ca 1.60m. Ik liet haar dekken door een blue roan hengst maar na 3 KI pogingen was ze nog altijd niet drachtig en werd besloten om ze naar Texas te halen en daar voor life coverage te kiezen. Na enig speurwerk vond ik First Class Copy, een Versatility World Class Champion, zwart en groot! Shi werd gedekt en was drachtig. Na 30 dagen quarantaine mocht ze eindelijk naar NL. Ik vloog naar Texas om eerst een paar dagen bij First Class Copy en zijn eigenaresse te verblijven om daarna samen met Shi naar Amsterdam te vliegen.

Shi is één van de weinige paarden geweest die ik heb gekocht zonder eerst in levende lijve te hebben ontmoet. Een miskoop was zij in geen geval. Nooit eerder heb ik zo'n lieve, brave merrie gehad die zich ook nog eens ontpopte als een super moeder. Haar veulen werd ongeboren verkocht op voorwaarde dat het een zwart merrieveulen was. Moeder en dochter werden covermodel toen MB nog geen 24 uur oud was. Uitgerekend op die dag had ik een fotosessie gepland met Hypofocus wat resulteerde in aandoenlijke plaatjes. Na het spenen verhuisde Mary Belle net over de grens naar Duitsland en bezocht ik haar nog meerdere keren. Uiteindelijk verwaterde het contact maar afgelopen weekend troffen we elkaar weer. Het was triest om te moeten vernemen dat MB niet meer onder ons is. Ze is totaal onverwacht overleden op 10 jarige leeftijd. Ik weet nog dat men destijds mij heeft getipt dat collega trainers haar uitzonderlijk goed vonden. Jammer dat ik haar zelf niet meer onder zadel heb zien lopen en nog triester dat ze slechts 10 jaar heeft mogen worden.

Pleasure's Mary Belle, deze is voor jou. Je herinnert mij aan een fantastisch mooie tijd, omringt door geweldige paarden.

 

 
Shiloh's Sunset Gal (moeder)

First Class Copy (vader)

Colorado

In september 2001, vlak na 911, reisde ik naar Colorado waar ik 2 weken op een ranch tussen Tennessee Walkers zat. Samen met My Warrior beklommen we de hoogste bergen, haalden we de laatste, ontsnapte koeien binnen en reden we door berg riviertjes waar je in de stille bochten de goudvlokken zag schitteren op de bodem. 

Ondanks de vreselijke timing had ik de tijd van mijn leven. Daar in 'mijn' appartement boven de stallen. 's Nachts hoorde je de raccoons rond de stallen scharrelen en daalde de temperatuur tot onder 0 maar tegen de middag was het een aangename 20 graden. Het land, hectares groot, stond vol met alphalpha gras. Zo'n 40 Walkers stonden op 1 terrein en vormden diverse harems. De natuurlijke manier van paarden houden weerspiegelde in de beschadigde huiden. Er werd onderling gevochten door de hengsten en de laat gecastreerde paarden die allemaal de beste merries voor zichzelf wilden. 

Elke keer wanneer we een ruin uit de groep haalden voor een trailrit werd zijn harem gekaapt door anderen en barstte de strijd weer los zodra hij weer terug in de groep werd gezet. Niet zo vreemd dat het 'vangen' van zo'n paard een enorme uitdaging was en dit ging met de Wrangler Jeep omdat het lopend simpelweg veel te lang duurde en slopend was. Het idee werkte eigenlijk precies hetzelfde als de round-up zoals Monty Roberts het destijds uitlegde; focus je op het paard van je keuze en blijf je op deze richten net zolang tot het paard tot het besef komt dat vluchten geen zin meer heeft. Maar dan versie 2.0, in een Jeep...

Ik leerde in die 2 korte weken veel verschillende mensen kennen. Waaronder Bernd, de eigenaar van de ranch waar ik tot een jaar of 6 terug nog contact mee had, cowboy Michael, die veel tips gaf over het traceren van de laatste, ontsnapte koeien in het enorm grote en bergachtige gebied. Ik heb jaren email contact gehouden met 1 van de vele meiden die bij de ranch rondhingen en, last but not least Joey (en Mark) Kay. 

De bedoeling van de hele trip was om Walkers te selecteren voor Europa. Helaas werd mijn advies in de wind geslagen en uiteindelijk kwamen er 3 Walkers naar Europa waarvan er slechts 1 door mij uitgekozen was. Destijds heb ik het hele transport begeleid en zijn de paarden op de locatie in België blijven overwinteren voordat ze de doorreis maakten naar Zuid Frankrijk. 

Ook Joey en Mark wilden hun geluk beproeven en als God in Frankrijk gaan leven. Hun Walker en Spotted Saddle Horse konden niet achter blijven en zo werd mij wederom gevraagd om hulp. Dat is hoe Spirit en Cajun in mijn leven kwamen. Op dat moment nog niet beseffend welke impact Spirit op mij en vele anderen zou gaan hebben... 

 

Van Roadrunner naar een slakkengang 

Over 2 uitersten gesproken... Wie mij kent van 10 jaar terug, die weet dat ik altijd een bezige bij ben geweest. 't kon nooit druk genoeg zijn. Een stoeterij, trainingsstal, Centered Riding instructeur, verkoop van zadels, sieraden, Rhythm Beads, Balimo. Ondertussen nog demo's geven om de Walker te promoten, wat bijscholing in Centered Riding of coaching en hier en daar een clinic geven in het buitenland. Ow! En dan nog de workshops Begrip & Balans, Bewust naar Balans ism Kim Besselink en gang gerelateerde clinics door ondergetekende of door mensen uit het buitenland (onder het motto 'wat je van ver haalt, is lekker'). En dan vergeet ik nog de interviews voor raspromotie, mijn column in Ros 8 jaar lang, tv opnames voor de workshops en de paarden… Vakanties werden reizen naar Amerika om paarden te selecteren en het zakelijke met vertier te mixen. En elk jaar een open dag! Op de hoogtij dagen stonden er 14 paarden, liepen er 6 honden op het erf en meestal een kat of 4/5. 

De afgelopen 10 jaar is er veel veranderd. De eerste jaren had ik het zelf niet echt in de gaten. Als nieuwbakken mama is het logisch dat je sneller moe bent, zeker als de kleine je s nachts wakker houdt. Maar toen Lucas dan eindelijk doorsliep na 2 jaar, bleef ik moe. Mijn roadrunner tempo was tijdens mijn zwangerschap al flink teruggedraaid en is nooit meer toegenomen. Systematisch paste ik mijn werkschema aan, kromp de stoeterij in maar er veranderde weinig qua vermoeidheid. 2,5 jaar geleden durfde ik aan mezelf en mn naasten toe te geven dat er iets niet goed zat. De onderzoeksmolen werd opgestart maar de oorzaak was net zo vaag als de klachten en het verloop. 

Een jaar geleden had ik nog maar 3 paarden en alleen het stukje grond aan huis nog in gebruik. En nog was het een zware taak om de dagdagelijkse werkzaamheden uit te voeren. Let wel, ik had 4 ochtenden in de week hulp met de paarden!
Hoe? Waarom? Inmiddels is er meer duidelijk maar toch ook niet. 3 aparte constateringen die het zeldzame CANVAS syndroom sterk doen vermoeden. Een 100% diagnose durft niemand te stellen. Behandelplan: geen. Toekomst? Langzame achteruitgang. 

Ik heb geen paarden meer om voor te zorgen en woon in een kleiner huis met een super makkelijk stadstuintje, 2 honden en 1 kat. En nog heb ik er een dagtaak aan om alles draaiende te houden. Lucas is net zo vermoeiend dan dat hij me energie geeft. Een doerak van 7 met drakenstreken die ook bijzonder lief kan zijn. Hij houdt me op de been. Voor hem moet en wil ik alles doen. Ik ben trots als ik zie hoe hij leert en groeit. In de eerste week na de verhuizing zei hij: Mama, ik vind het hier nu al leuker wonen dan in ons vorige huis. Wat vind je dan leuker? vroeg ik. Nou gewoon, het huis, mijn kamer, en de school.
Ik voel me een gelukzak! Deze week begon zijn school, groep 5 alweer. Eindelijk weer routine en regelmaat, dat kunnen we allebei wel gebruiken. Als ik hem 's morgens naar school heb gebracht, ga ik gauw met de honden wandelen om daarna op de bank in te storten (lang leve de loungebank). En dan is het nog geen 10 uur! Dit is dus iets wat ik zelf niet eens begrijp maar wat wel zo is: ik ben moeoeoeoeoeoe! De laatste maanden slaap ik 's middags ook minimaal een uur. Combineer dat met school, honden en huishouden en je dag zit ramvol. Verveel ik me? Nee, geen moment. Echt niet! 

Affijn, bla, bla, bla. Maar waarom ben ik nou zo moe? Ik zeg steevast dat ik dat zelf ook niet begrijp maar is dat ook zo? Ik WIL het niet begrijpen cq accepteren, maar dat is iets heel anders. De waarheid is dat ik bijna al mn energie steek in het op de been blijven. Want zo wiebelig ben ik. Bovendien doe ik mn uiterste best om dit ook vooral niet te laten blijken. Uit trots, schaamte, angst voor onbegrip want ' je ziet er zo goed uit'. In de loop der jaren heb ik al (vaak onbewust) veel trucjes geleerd om mn evenwichtsstoornis te verbloemen. Zo zul je me zelden ergens zien staan waar ik geen steun kan vinden aan een muur, boom, paal, bankje, etc. Ik verbaas mezelf wel eens met de oplossingen. Steeds vaker gebruik ik een wandelstok. De honden uitlaten doe ik natuurlijk zonder (ik zou niet weten hoe ik dat met stok moet doen). Zolang er niet teveel prikkels zijn gaat dat prima. Maar lopen in het centrum met auto's, fietsers, wandelaars, huilende kinderen, skaters en allerlei toeters en bellen waar ik me 10 jaar geleden niet bewust van was.... dat is een kriem. Op slechte dagen zelfs met stok. 

Ik merk dat ik mezelf in een bubbel plaats. Mijn bubbel. Mijn gezichtsveld is klein, noodzakelijk om alle obstakels te kunnen zien om niet te struikelen. Het voordeel van een nieuwe woonplaats is dat weinig mensen me kennen; niemand ' rukt' mij zomaar uit mn veilige bubbel. Gebeurt dat onverhoopt wel, dan is de kans groot dat ik mn evenwicht verlies. Misschien komt het verwaand over maar dat is dus niet zo, dit is voor mij de enige manier om toch enigszins veilig de straat op te kunnen. Alles gaat in een slakkengang. Maar mijn hoofd wil daar nog niet aan. En nog veel te vaak denk ik nog even snel te kunnen handelen als vroeger. Maar ik kan niet meer snel denken en handelen op een kruispunt. Vaak komt de gedachte pas NAdat mn lichaam al in actie is geschoten. Alleen dacht ik 'vroeger kon dit, maar wacht maar even met oversteken' en is mn lichaam al begonnen want zo ging dat vroeger ook. Opletten dus! Energievreters. Boodschappen doen is dus uitputtend. Soms stap ik bij de kassa even uit 'mn bubbel', veilig achter een boodschappenwagentje wat ideaal is in mijn situatie. Op deze momenten, als ik in de rij sta, kan ik even ontspannen en met 'zachte ogen' de omgeving in me opnemen. Dat is vaak ook t moment dat ik een spontane babbel aandurf met iemand voor of achter me, of met de cassiere. 

Fietsen gaat maar ook dat is geen vanzelfsprekendheid. De zoektocht naar een e-bike 

is gestart. Trapondersteuning is zeker welkom. Ik kan niet ontkennen dat ik langzaam kracht verlies. En een spiegel want zomaar met mn hoofd draaien is eigenlijk niet goed. Mijn hersenen ' wapperen' dan door mn hoofd en zorgen voor te trage lichamelijke reacties. Net als die stomme keien op straat; asfalteren die handel! (nee, vreselijk maar t zou wel makkelijker zijn). Tegen de tijd dat het avond is, is mijn lijf op. Maar mn geest niet! De deur ga ik niet uit en ik lig meestal languit op de bank maar mn hoofd is vaak helder. Wat heb ik daar aan voor mn sociale leven? Zodra de schemering invalt worden mijn evenwichtsklachten meer dan verdubbeld. Ik blijf thuis! Ik lust graag een glaasje wijn (1) of een Sambucaatje (ook wel 2) maar dan kun je me helemaal opdweilen. Bovendien is alcohol sowieso niet goed natuurlijk. 

Al met al voelt het heel saai, al ben ik dat niet. Voorlopig moet ik zelf nog begrip leren opbrengen voor de nieuwe 'ik'. Voor familie en vrienden is dit nog veel moeilijker. Misschien is de verhuizing wel de beste stap geweest die ik ooit had kunnen zetten; een nieuw begin met mensen die mijn vroegere 'ik' niet kennen. Sandra 2.0 is in de maak, of misschien -2.0 whatever. 

Dressuur met gangenpaarden

Velen vragen zich af wat je überhaupt kunt doen met een gangenpaard behalve genieten van comfortabele gangen. Nou, heel veel! Meer zelfs dan met een 3-gangenpaard doordat gangenpaarden over meer gangen en dus ook dito mogelijkheden beschikken.

En ja, ook dressuurmatig kun je veel doen met gangenpaarden. Deze videootjes geven alvast een idee van de mogelijkheden:

Vreemdgaan...

De mensen die mij kennen zullen beamen dat ik zeer trouw ben en al doet men nog zo zijn best, ik onvermurmbaar ben. Tot vandaag...

Sinds jaar en dag zijn onze weides gevuld met Tennessee Walking Horses maar vanaf vandaag loopt er ook een vreemde eend tussen; een Paso Peruano. Nee, we gaan niet overstappen op een ander ras maar ik liep al een tijdje met de gedachte rond om een 2e gangenpaardenras in te zetten voor de lessen en workshops. Zo kunnen de leerlingen nog meer verschillende gangen ervaren en de mensen die thuis een gangenpaard hebben en bij ons les nemen tegemoet komen in hun behoeften.

De afgelopen jaren heb ik veel verschillende gangenpaarden gereden en ik moet bekennen dat ik zelf ook graag alle mogelijkheden wil ervaren en er meer mee wil werken dan enkel een kort testritje maken. Triggers als de clinic met Liz en al die verschillende gangenpaarden, gevolgd door een ritje op een Tennuvian (Tennessee Walker x Paso Peruano) in Wisconsin hebben wel degelijk een positieve bijdrage gehad aan deze aktie. Al valt een Peruaanse Paso, net als de Walking Horse onder de groep 'gangenpaarden', er is een wereld van verschil tov een Tennessee Walker.

Voorlopig mag deze dame nog genieten van haar zwangerschapsverlof en kan haar dochter samen met onze Sam kattenkwaad uithalen. Als ze weer in conditie en getraind is dan weet ik zeker dat ze menig ruiter een glimlach op hun gezicht zal toveren, net zoals onze Walkers dat doen.

Ik was van gedachte dat vreemdgaan uitzonderlijk was maar nu blijkt dat ik niet de enige ben. Dank je Saskia voor het delen van je eerste ervaring op een gangenpaard; onze Secret!

Bitloos met gangenpaarden...

Er werd mij vroeger gezegd dat zoiets niet mogelijk was. Een gangenpaard (in dit geval een Tennessee Walker) moest dmv een bit met scharen (shanks) de beoogde gang tot uitvoering brengen.

Zo was er het 'Walking Horse bit' speciaal voor ons eigenste ras met verschillende lengtes van shanks en uitwisselbare mondstukken. De bezoeken in Amerika leken de uitspraken enkel te bevestigen; daar werden de paarden op jonge leeftijd met lange shanks gereden en 'double twisted wire' mondstukken. Ik neem aan dat het woord al meer dan genoeg tot de verbeelding spreekt en een afbeelding overbodig is. Dus 'onwetende ik' volgde braaf de adviezen op en reed de eerste jaren met een 'echt' Walking Horse bit.

Gelukkig komt wijsheid met de jaren en mijn nieuwsgierige eigenwijsheid bracht me op ideën. In het jaar 2001 reed ik Santini met een side pull, even leken de uitspraken bevestigd te worden want binnen de kortste keren draafden we vrolijk door de weide. Ik (destijds veel minder ervaren in het rijden van gangenpaarden) snapte er weinig van en hing deze bitloze optoming snel weer aan een haakje. Een nieuwe poging in 2004: tijd om onze Wolfie in te rijden. Dit keer koos ik voor een bosal. Dat ging perfect ook tijdens buitenritten, maar dan nog scheen je met een bit 'verfijndere' signalen te kunnen afgeven aan je paard en dus stapte ik na een paar maanden alsnog over op een snaffle (trens).

Toen ik een kleine 2 jaar geleden kennis maakte met de Bitless Bridle van Dr. Cook was ik wederom erg nieuwsgierig en mocht ik dit hoofdstel uitproberen samen met Spirit. Deze merrie was al een tijdje in training en eerlijk gezegd merkte ik weinig verschil tov onze gebruikelijke optoming met een Myler bit. Da's mooi!

Niet lang daarna schafte ik mijn eerste Bitless Bridle aan en begon ik Secret hiermee te rijden. Het besef van alle voordelen van een bitloze optoming werd groter en groter en mijn enthousiasme groeide. Krizett kwam en werd bitloos gereden, ondertussen liepen Secret en Lilly met de Dr. Cook in rijlessen en tijdens workshops en ook Potter moest er aan geloven. Ondertussen probeerde ik diverse optomingen zoals de bosal, de meroth en andere combinaties van bitloze hoofdstellen. Uiteindelijk kwam ik steeds terug op de Bitless Bridle als meest favoriet. Secret loopt identiek met de Bitless Bridle als het double broken Wonderbit waar zij aanvankelijk in de US mee werd gereden. De techniek mag dan verschillen, hetzelfde resultaat kan worden behaald met alle voordelen van bitloos rijden.

Conclusie:
Elk paard, ongeacht ras, kan bitloos gereden worden. Feit is wel dat er soms meer kennis en ervaring van de ruiter wordt gevraagd door het wegvallen van de inwerking van een bit. In de meeste gevallen pakken de paarden het werken met de Bitless Bridle feilloos op, zowel tijdens het rijden in de bak als op wandeling. Desondanks is bitloos rijden is niet voor iedere ruiter, noch voor ieder paard of een combinatie van die 2 weggelegd. Dubbele signalen als een ophouding met aanspanning in het lichaam kunnen ertoe leiden dat een paard reageert op de spanning ipv op de ophouding. Enerzijds logisch maar niet altijd op tijd herkent door de ruiter. Advies is dan ook om in een afgebakende omgeving te beginnen totdat je zeker bent dat je veilig de openbare weg op kunt. Twijfel je over de werking? Vraag dan advies bij een ervaren instructeur.